Kariera terminu „duchowość” jest długa i skomplikowana. Jest on jednym z kluczowych pojęć w takich szacownych dziedzinach, jak teologia i filozofia, ale również język potoczny wiąże z nim bogate i różnorodne treści. W ostatnich dwóch dekadach zaobserwować można przenikanie pojęcia duchowości do psychologii.
W publikacjach zarówno autorów zagranicznych (np. Miller, 1998), jak i polskich (Kościelska, 2000; Straś-Romanowska, 1992) wyodrębnia się sferę duchową człowieka, mowa jest o jego duchowym rozwoju (Hel- minialc, 1987; Pietrasińsld, 1990; Socha, 2000), a nawet o inteligencji duchowej (Zohar i Marshall, 2001). Jednym z poważniejszych argumentów na rzecz prowadzenia w psychologii badań nad duchowością jest związek tej ostatniej z podstawowymi kierunkami badań psychologicznych. Zagadnienie rozwoju duchowego człowieka na przestrzeni życia wpisuje się szeroki nurt badań nad aspektem rozwojowym; wymiar duchowy człowieka wykazuje związek z jego funkcjonowaniem poznawczym (por. Hill i in., 2000). W obszarze zastosowań psychologia zdrowia jest tą dziedziną, w której coraz bardziej doceniane jest znaczenie duchowości.
Pojęcie duchowości pojawia się w psychologii zdrowia w różnorodnych kontekstach. Odnoszone jest na przykład do pewnych form psychoterapii (terapia duchowa) czy problemów związanych z chorobą (potrzeby duchowe chorych, rozwój duchowy w chorobie). Chyba naj- ; hardziej wyrazistym i dobitnym wyartykułowaniem znaczenia duchowości w psychologii zdrowia jest potraktowanie jej jako wymiaru (dziedziny) zdrowia, w uzupełnieniu do trzech wymiarów wyodrębnionych wcześniej: somatycznego, psychicznego i społecznego (por. Harris, Thoresen, McCullough i Larson, 1999; Hatch, Burg, Naberhaus i Hell- mich, 1998; Sartorius, 2000). Chociaż taicie stanowisko można uznać za kontrowersyjne, rosnący materiał empiryczny dowodzi związków pomiędzy duchowością a zdrowiem somatycznym. Najbardziej dobitne tego dowody przedstawiałam w poprzednich publikacjach (Heszen-Niejodelc, 2003; Heszen-Niejodelc i Gruszczyńska, 2004).